Blinuet brengt een ode aan uitgeverij Philip Elchers

Jarenlang was het een begrip in Groningen en in de rest van Nederland: uitgeverij van bijzondere kunstboeken Philip Elchers, met aan het roer uitgever en oprichter Flip Ekkers. Toen Flip vorig jaar na veertig jaar besloot te stoppen, gaf dat aanleiding voor collega-uitgever Maurice van Dijk van uitgeverij Palmslag om samen met hem een alternatieve voortzetting te bespreken. Dit resulteerde in de oprichting van de nieuwe uitgeverij Blinuet, die zich net als Philip Elchers gaat richten op kunst, cultuur, literatuur en poëzie. 

“Blinuet wil met zijn boeken een ode brengen aan Flip en zijn jarenlange inzet om met Philip Elchers prachtboeken uit te geven. Wel hebben we in overleg met Flip besloten dit op een geheel eigen manier te doen en de nieuwe uitgeverij een eigen gezicht te geven”, vertelt Maurice (rechts op de foto hierboven). “Ik ben natuurlijk erg benieuwd hoe Maurice Blinuet verder gaat ontwikkelen,” vult Flip aan. “Het verschil tussen ons beiden is dat Maurice bij de start van dit nieuwe initiatief al veel ervaring heeft opgedaan in het uitgeversvak. Dat lijkt me een aantrekkelijke voorsprong: kun je meteen het diepe in.”
 

Veel waardering

Tussen de eerste bijzonder publicatie van Philip Elchers in 1984 met Kuil van F.M. Hutchison en de laatste in 2024 –  Vol licht / Pleine lumière van Kim Jonker – zijn ruim veertig jaar verstreken. Maurice: “Een enorme tijdspanne waarin Philip Elchers zich ontwikkelde tot dé uitgeverij van kunstboeken waar je niet omheen kon. Bij Flip uitgeven was voor veel kunstenaars, fotografen, schrijvers en dichters een eer. De boeken konden en kunnen bovendien op enorm veel waardering rekenen bij lezers en bij media.” 

Die interesse bleek vorig jaar september nog uit de hoge opkomst bij de afscheidsexpositie Philip Elchers 40 jaar Bijzondere Kunstboeken in Pictura Groningen, die daarom zelfs werd verlengd tot begin oktober.
 

‘Het is echt mijn boek geworden’

“Ik heb nooit vermoed dat de relatie met de verschillende schrijvers en kunstenaars bij het uitgeven zoals ik dat deed zo belangrijk is gebleken,” antwoord Flip op de vraag wat hem het meest is bijgebleven van al die jaren in het boekenvak. “Ik meende dat de creatieve en technische kant de hoofdzaak van het proces was. Door juist te focussen op wat iemand zelf voor ogen stond met een uitgave, resulteerde dit bijna altijd in een product dat dicht bij hem of haar bleek te staan. Terwijl ik zelf ondertussen het gevoel had dat ik vanuit mijn perspectief optimaal van dienst was geweest vanuit mijn eigen smaak en ideeën. Ik heb het vaker genoemd: ik was altijd blij met het compliment van kunstenaar of schrijver als de productie was afgerond: ‘Het is echt mijn boek geworden.’”
 

Hoe een uitgeverij geboren wordt

De twee uitgevers Flip en Maurice kennen elkaar al sinds 2005, toen Maurice op een herfstachtige dag bij Flip aanklopte om bij hem te rade te gaan over het oprichten van een uitgeverij. Het gesprek steunde Maurice om uiteindelijk in juni 2006 de algemene uitgeverij Palmslag te beginnen, die tot op de dag van vandaag literatuur, poëzie, kinderboeken, spannende boeken en non-fictie uitgeeft. 

Ook Flip kan zich dit gesprek nog goed herinneren: “Ik zag toen dat Maurice het echt wilde, terwijl een nieuwe uitgeverij beginnen niet zo simpel is als het lijkt. Nu had hij zelf ook wel een goede aanvliegroute afgelegd met het werk dat hij eerder deed en dat zou hem zeker van dienst zijn. Ik herkende het fanatieke dat hij toonde en ik dacht: ‘Die gast gaat zeker voor elkaar krijgen wat hij wil.’ En dat is dus ook gebeurd.” 

Flip vindt het gezien hun eerste gesprek destijds extra leuk dat Maurice jaren na dato naast de meer praktisch ingestelde uitgeverij Palmslag met het nieuwe Blinuet een bijzondere poot aan die uitgeverij wil bouwen. “Ik hoop van harte dat Maurice die ook op een mooie manier gaat vormgeven. Heel anders dan hoe ik het heb gedaan, maar zijn passie voor de zaak wekt veel vertrouwen.”

De cirkel is rond

Voor Maurice voelde het alsof de cirkel rond is toen hij vorig jaar met Flip om tafel zat om het opnieuw over de oprichting van een uitgeverij te hebben. “Het moest zo zijn, dachten we beiden toen.”

Hoe voelde dat voor Flip toen Maurice aangaf een soort van opvolger van Philip Elchers op te zetten, met in het achterhoofd dat hij had besloten met Philip Elchers te stoppen en dat hij niet wilde dat het een op een voortgezet zou worden? “Ja, dat was wel een ding, zoals Maurice en ik samen merkten. Philip Elchers is zo’n persoonlijk project voor en van mij geworden na die veertig jaar, dat een overname in dezelfde geest niet mogelijk was. Ik heb alles zo op mijn eigen manier met iedereen gedaan. Maar toen we dit bespraken en ik hem aanspoorde een eigen opzet te bedenken, die wel geïnspireerd was op mijn uitgeverij maar die helemaal een eigen invulling zou krijgen, was ik blij verrast met het plan dat Maurice binnen korte tijd had bedacht en aan mij voorlegde.” 

Ook het subtiele eerbetoon aan de inspiratiebron vond Flip goed gevonden en erg sympathiek: het logo van Blinuet is door Maurice gemodelleerd naar het logo van Philip Elchers. Flip: “Extra leuk als niet iedereen dat a prima vista ziet.” 
 

(Kunst)boeken met een eigen karakter

Achter de schermen is hard gewerkt aan de start van Blinuet en de eerste publicatie is al een feit: Droomresten van dichter en illustrator Ank Mooren. “Dat voelt heel erg goed!”, vertelt Maurice enthousiast. “Ik ben de schrijvers, dichters en illustratoren die deze boeken hebben gemaakt dan ook heel erg dankbaar dat in het vertrouwen dat ze hebben om hun werk bij Blinuet uit te geven. Het zijn stuk voor stuk bijzondere kunstboeken, elk met hun eigen karakter, waarbij juist voor zowel woorden als voor beelden een belangrijke rol zijn weggelegd.” 

De onontbeerlijke toegevoegde waarde van een uitgeverij is volgens Maurice het samenspel van wat de bedenker voor ogen heeft – of het nou een schrijver, dichter, kunstenaar en/of fotograaf is – en voor welke uitingsvorm er door die persoon wordt gekozen in goede banen te leiden, en daar ook eigen inzichten als uitgever aan toe te voegen. “Die constellatie vormt naar mijn idee een belangrijk uitgangspunt voor een kunstboek.”

Wat maakt volgens Flip eigenlijk een kunstboek tot een kunstboek? “Door de decennia heen zijn alle mogelijke termen in die sfeer de revue gepasseerd in gesprekken met opdrachtgevers en kopers: kunstboek, kunstenaarsboek, kunstwerk-in-boekvorm, bibliofiele uitgave, luxe uitgave. Alle termen hebben hun eigen specifieke aspecten, maar wat ze gemeenschappelijk hebben, is dat het uitgaven betreffen, die met veel liefde en aandacht vanuit een creatieve ambitie naar hun vorm, uitvoering en inhoud zijn bedacht en gemaakt. En zo blijft in gesprek met anderen over deze definiëring het altijd een leuke vraag: en wat is voor jou een echt kunstboek?”
 

Fanatieke passie

We vroegen Flip waarom mensen bij Blinuet moeten uitgeven? “Ten eerste omdat Philip Elchers niet meer beschikbaar is en Blinuet die plek opvult op zijn eigen manier. Ze zouden bovendien bij Blinuet moeten uitgeven, omdat ik denk dat ik in Maurice iets heel belangrijks herken, waar ik ook van heb geprofiteerd in de afgelopen veertig jaar: een fanatieke passie om mooie boekprojecten samen met allerlei mensen te realiseren.”

Dat lijkt Flip een uitstekende meerwaarde om met Maurice in gesprek te gaan als iemand een boek zou willen ontwikkelen. En tegelijk kunnen al die opdrachtgevers die met Maurice in contact komen volgens hem blijven vertrouwen op zijn creatieve en onverwachte ideeën om er – hoe eenvoudig of hoe gecompliceerd de uitgave ook moet of mag zijn – iets geweldigs van te maken.
 

Blijven verrassen

Wat ga je het meeste missen aan Philip Elchers en het leven als uitgever? “Ik zal naast alles wat er bij een uitgeverij komt kijken natuurlijk de creatieve kant van de zaak missen. Ik voelde mij altijd erg geïnspireerd om telkens weer een passende oplossing voor een uitgave te vinden. En omdat al die mensen en opdrachtgevers zo verschillend waren, kon ik ook steeds proberen telkens iets op maat te vinden. Oplossingen die goed pasten bij de aard van de opdrachtgevers, maar die iedere keer weer even extra verrasten.” 

Maurice herkent zich in dit facet van het uitgeverschap: “Ik benoem zelf vaak dat uitgeven een ambacht is waarbij je je laat inspireren, maar je zelf net zo goed inspirerend kan zijn voor mensen die hun boek bij je willen uitgeven. En zowel het ‘verrassen’ als het ‘maatwerk’ dat Flip benoemde levert vaak de mooiste resultaten op, zo weet ik na al die jaren ook uit eigen ervaring. Ik zal bij Blinuet mijn uiterste best doen dat in gedachten te houden en met Blinuet een ode te brengen aan uitgeverij Philip Elchers, die voor Flip en kunst- en cultuurliefhebbers ontzettend veel heeft betekent en voor mij een heel grote inspiratiebron vormt!” 

'Geadopteerde' boeken van Philip Elchers:

In overleg met uitgever Flip Ekkers en een aantal auteurs van Philip Elchers mocht Blinuet een selectie boektitels van Philip Elchers ‘adopteren’. De geadopteerde boeken vormen samen een mooie nalatenschap van Philip Elchers, die we dankzij Blinuet voort laten leven. Dat doen we door de betreffende titels in onze webshop aan te blijven bieden. Bovendien geeft deze adoptie ons de kans te laten zien wat voor soort boeken wij bij Blinuet uitgeven, daarbij geïnspireerd door Philip Elchers, maar wel met een eigen insteek!
 

Je herkent de ‘adoptieboeken’ aan de vermelding van Philip Elchers onderaan de samenvatting bij de betreffende boeken.